रंगपंचमी

 

एक वर्षाच्या आतली लहान बाळं आणि लग्नाला एक वर्ष न झालेल्या नवपरिणीत दांपत्यांची आमच्याकडे फार गोड पद्धतीने रंगपंचमी साजरी केली जाते. अगदी साधी पद्धत, पण त्यात आपुलकी खूप असते. 

 

 

रंगपंचमीच्या दिवशी बाळाला पांढरी शुभ्र, सुती किंवा मलमलची बंडी किंवा झबले घालायचे. आजकाल बंडी, झबले might be too old fashioned! हरकत नाही, पांढरा फ्रॉक किंवा शर्ट घाला. पण झगमग नको, सुती, साधा. झबल्याला कुंकवाचे बोट लावून बाळाला ते घालायचे. घराच्या आसपास जी एक वर्षाच्या आतली बाळं असतील, तर त्यांना आपल्याकडे बोलवायचे. आपल्या बाळाप्रमाणेच त्यांनाही पांढरे झबले द्यायचे. वरचे दूध पिणारी बाळं असतील, तर त्यांना केशर घातलेले थोडे दूध प्यायला द्यायचे. त्यांच्या हातापायाला आणि मुख्य कपाळाला चंदन उगाळून लावायचे. चंदन महत्त्वाचे, कारण बाळांना नैसर्गिकच घाम खूप येतो. केशर दुधात मिसळून तेही थोडे लावायचे. आणि त्यांना काकडी, बत्तासे, खडीसाखर असा त्यांना चालेल असा, छोटा, पण थंडोसा देणारा खाऊ खायला द्यायचा. झालं! बाळं नाजूक असतात. धुळवड तर ती खेळू शकत नाहीत, म्हणून त्यांचे असे लाड करायचे.

नवपरिणीत दांपत्य असेल, तर त्यांना पांढरे कपडे भेट द्यायचे. मुलगी/ सुनेला मोगऱ्याचा गजरा द्यायचा, चंदनाचा टिळा दोघांनाही लावायचा आणि केशरी दूध प्यायला द्यायचे. दूधाऐवजी वाळ्याचे सरबत देऊ शकतो. 

बस इतकंच 😊 तुम्ही तुमच्या इच्छेप्रमाणे यात बदलही करू शकता. यात काही नियम वगैरे नाहीत. फक्त, उन्हाळा असल्यामुळे नैसर्गिक रंग, गंध आणि चवी यांवर भर असावा, कृत्रिम किंवा भडक काही नको.

घरात बाळ झालं किंवा नवीन लग्न झालं, की त्यांचे सण आपण वर्षभर साजरे करतो. हाही त्यातलाच एक घरगुती सण, असं म्हणू शकता 😊 माझ्या मुलाची अशी रंगपंचमी आम्ही केली होती. माझा मुलगा तेव्हा नऊ महिन्यांचा होता, एक दहा-अकरा महिन्यांच्या मुलीला बोलावलं होतं. तिने आल्या आल्या त्याची सगळी खेळणी ताब्यात घेतली होती, तेव्हा माझ्या मुलाला काही झेपलंच नव्हतं. तेव्हाचे ते फोटो पाहून फार छान वाटतं.

आजकाल सगळे सण, समारंभ ’मोठे’ करायचा प्रघात आहे. साधं हळदीकुंकूदेखील इव्हेंटसारखं होतं, ठीक आहे, प्रत्येकाची आवड, हौस, ऐपत असते. पण त्यातला ’कोअर’ साधेपणा लुप्त झाला आहे. धुळवडीला राज्यभर सुट्टी असते, त्यामुळे रंगपंचमी साजरी होणं तर जवळपास बंदच झालं आहे. पण तुमच्या घरी या “वयोगटा”तली बाळं किंवा दांपत्य असेल, आणि तुम्हाला या छोट्या सेलिब्रेशनची कल्पना आवडली असेल, तर तर तुम्हीही जरूर अशी रंगपंचमी साजरी करून पहा. छान वाटेल, नक्की.

****