Aihole and Pattadakal

 

बदामीमध्ये #ऐहोळे आणि #पट्टडकल या दोन गावांना cradle of temples in India असं म्हणलं जातं. मलप्रभा नदीच्या काठावर असलेल्या ऐहोळे इथे चालुक्य काळात, ७व्या आणि ८व्या शतकात भारतातली शिल्पकला पहिल्यांदाच विकसित झाली. राज्य संपन्न होतं आणि राजा दिलदार होता. त्याने कलाकारांना आश्रय दिला, द्रव्य दिलं आणि प्रोत्साहनही. भौगोलिक स्थितीमुळे मोठमोठे नैसर्गिक दगड उपलब्ध होते. त्यामुळे इथे शिल्पकला आणि कोरीवकाम शब्दश: बहरलं. ऐहोळे इथे एकाच परिसरात अनेक देवळं आहेत आणि प्रत्येकाचा कळस वेगळ्या प्रकारचा आहे म्हणजे, "ही जागा तुमची, दाखवा तुमचं कसब", असा शिल्पकारांना free hand दिला असावा राजाने, असं वाटतं नुसता कळस नाही, तर देवळाचे खांब, छत, समोरचा नंदी, त्याची बैठक, खिडक्या... प्रत्येक इंचावर अप्रतिम आणि वैविध्यपूर्ण कोरीवकाम आहे. शिव-पार्वती यांच्या प्रणयमुद्रा आहेत, तसंच नुसत्या गप्पा मारणाऱ्या मुद्रा पण आहेत. स्त्रियांचे अनेक विभ्रम, शृंगार, मुद्रा आहेत, लहान मुलं आहेत, नुसती फुलांची डिझाईन आहेत... पाहाल तितकं कमी इथे शिल्पकला शिकून कारागीर भारतभर विखुरले, त्यानंतर दक्षिणेत, मध्य भारतात पूर्वेकडे त्या त्या राजांच्या आश्रयाने भव्य मंदिरं बांधली. त्यात ऐहोळेमधल्या कामाचा प्रभाव दिसतो, त्याचं हे कारण आहे. 

 

इथे क्षत्रियांचा संहार केल्यावर परशुरामाने आपला रक्ताने माखलेला परशु मलप्रभा नदीत बुडवला, त्यामुळे ती नदी आणि पूर्ण परिसरच लाल झाला, असं म्हणतात यात तथ्य असो अथवा नसो, पौराणिक कथेला परिसराशी जोडण्याची रीत मला लोभसावाणी वाटते

याच परिसरात ASI चे उत्तम म्युझियम आहे. त्यात अनेक मूर्ती आहेत, त्या जवळून पाहता येतात, त्याचं वर्णन, इतिहास पण लिहिलेला आहे. छान माहिती मिळते. 

 

पट्टदकल इथे दोन बहिणींनी बांधलेली एकसारखी दोन मंदिरं शेजारी शेजारी आहेत, मल्लिकार्जुन आणि विरूपाक्ष. लांबूनच नजर वेधून घेतात ती. याशिवाय अनेक सुंदर मंदिरं, वेगवेगळे कळस, वेगळी कला... डोळे थकतात पण तृप्त होत नाहीत... त्यांचं वर्णन करताना समर्पक शब्दही सापडत नाहीत. त्यामुळे आता पुढे फोटो पहा       

 

 

 

 

#बदामी

बदामी इथे लाल रंगाच्या प्रचंड मोठ्या शिळा आहेत, टेकड्याच म्हणू शकतो. त्यात चार सुंदर लेणी आहेत. त्यापैकी तीन शंकराची, तर एक बौद्ध लेणे आहे. #BadamiCaves नावाने त्या जगप्रसिद्ध आहेत. सुंदर, स्वच्छ कोरीवकाम आहे, बऱ्यापैकी सुस्थितीत आहेत. शंकर पार्वती, विष्णूचे अवतार, लहान मुलं, सुंदर स्त्रिया, खांब आणि छत यावर नक्षी... सारं काही त्या छोट्या लेण्यांमध्ये कोरलंय. लाल दगड लक्ष वेधून घेतो. महाराष्ट्रात सगळीकडे काळा कातळ आहे, वेरूळची लेणीही काळया दगडातली आहेत. हे लाल दगडात कोरीवकाम अधिक सुबक दिसतं, असं मला वाटलं

या लेण्यांच्या बरोबर समोर बदामीचा किल्ला आहे. तोही पूर्ण natural stones चा. वर काही तटबंदी दिसते. पण पायथ्यापासून प्रचंड शिळा आहेत. त्यांच्या formation मुळे नैसर्गिक घळ तयार झाली आहे. किल्ला तसा बुटका आहे, पण एकेकाळी त्यावरून बदामीच्या आसपास सर्वत्र लक्ष ठेवता येत होते. वर तीन फाटे फुटतात, एका फाट्यावर watch tower आहे, एकावर lower shivalay म्हणून एक लहान शंकराचे मंदिर आहे आणि खूप उंच असलेल्या तिसऱ्या फाट्याने चढून गेलं की upper shivalay म्हणून शंकराचंच, पण मोठं मंदिर आहे. लेणी आणि इथेही बऱ्यापैकी चढावं लागतं, म्हणून लोक लेणी पाहिल्यावर इथे येत नाहीत. पण इथे लोकांनी नक्की यावं. अपार भव्यता आणि शांतता अनुभवायला मिळते इथे हा, इथे Rowdy Rathore या सिनेमाचा काही भाग चित्रित झाला होता म्हणे. हा त्याचा selling point आहे सध्या चला, किमान त्यासाठी तरी हा किल्ला पहाच. 

एका बाजूला लेणी, समोर किल्ला आणि मध्ये आहे अगस्त्य तलाव या तलावाकाठी भूतनाथ मंदिर आणि अनेक छोटी छोटी मंदिरं आहेत. अगदी तलावाकाठी असलेल्या मंदिराच्या बाजूने छान हिरवळ maintain केली आहे. तिथे बसून अप्रतिम सूर्यास्त दिसतो. सहसा समुद्रकिनारी किंवा उंच, डोंगरमाथ्यावरून सूर्यास्त दिसतो. पण इथे मात्र, अगदी जमिनीलगत, देवळासमोर बसून सुरेख सूर्योदय बघता येतो, हे विशेष

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

#badami #badamifort #AgastyaLake #bhootnathtemple

अमोल मुजुमदार- श्रद्धा आणि सबूरीची कहाणी

 

#PCWrites महिला क्रिकेट वर्ल्ड कप जिंकल्या, त्याला चार दिवस झाले, तरी तो पूर्ण संघ आणि अमोल मुजुमदार अजूनही ट्रेंडिंग आहेत! मस्त वाटत आहे. जिंकल्याबरोबर हरमनप्रीतने अमोलचे पाय धरले आणि अमोल एकदम प्रकाशझोतात आला! त्याचा पूर्ण बायो-डेटा, रणजीतली खेळी, सचिन-कांबळी-गांगुली-द्रविड-लक्ष्मण इत्यादींमुळे हुकलेल्या त्याच्या संधी… सारं काही लोकांना कळलं. अमोलची लाटच आली जणू… त्याच्या अनेक मुलाखती झाल्या. अमोल मुजुमदार कसा बोलतो, तो किती ग्राउंडेड आहे, तो किती साधा आहे, भगवान के घर देर है, finally he got what he deserved… त्याच्याबद्दल खूप बोललं गेलं, अजूनही बोललं/ लिहिलं जातंय आणि तरीही त्याचा कंटाळा येत नाहीये. का माहित आहे? कारण, निमूटपणे आणि सातत्याने काम करत राहणाऱ्या, कोणतेही छक्के-पंजे न कळणाऱ्या, कार्यालयीन राजकारणात सामील न होणाऱ्या, कुशल असलेल्या, पोटेन्शियल असलेल्या तरीही मागे पडलेल्या त्याच्यासारख्याच करोडो लोकांचा तो प्रतिनिधी आहे! 

 

 

नीट पाहिलं, तर आपल्या आसपास असे अनेक अमोल दिसतील. कदाचित तुम्हीही एक असाल. यांची गुणवत्ता, मेहनतीपणा, नम्रपणा कशातही खोट काढता येत नाही. तरीही नशीब त्यांच्यावर इतकं मेहेरबान होत नाही. त्यांच्याबरोबरचे आणि त्यांच्या पुढे जाणारे त्यांचे सहकारी काही वाईट, माजुरडे, वाट्टेल ते करून पुढे जाणारे नसतात.. अमोल मागे पडला, असं म्हणताना सचिन-गांगुली-द्रविड-लक्ष्मण वाईट होते का? ते कमी डिझर्व्हिंग होते का? नाही ना? पण लेडी लक नावाची एक चीज असते. कोणी कितीही नाकारो, कष्ट आणि गुणांना नशीबाची साथ लागतेच. असंच, या असंख्य अमोलांच्या बाबतीत होतं. तेही निराश होतात, पण चिकाटी सोडत नाहीत. झगमगाटाची अभिलाषा असते, म्हणून नाही, तर त्यांचा स्वभावच काम करत राहण्याचा असतो, म्हणून!

आता तर काळ असा आहे, की पुढे-पुढे करता आलं नाही, तर करियरच होऊ शकत नाही! एकवेळ गुणवत्ता नसली तरी चालेल, पण एकाचे हजार करून सांगता आले पाहिजेत. या रेट्यापुढे आपला कसा निभाव लागेल? आपल्या प्रामाणिक प्रयत्नांचं कौतुक कधीतरी योग्य लोकांकडून होईल का, असा विचार त्यांच्याही मनात कुठेतरी येऊन जातोच. पण या कुशंकांच्या आहारी न जाता, ते परत कामात बुडून जातात. आणि आयुष्यभर रुसलेलं नशीब दरवाजे उघडतं आणि अमोल मुजुमदारला कवेत घेतं, तेव्हा या कोट्यवधी अमोलांना मनापासून आनंद होतो. त्यांना नाही, तर त्यांच्यासारख्या एकाच्या मेहनतेची तरी दखल घेतली गेली ना! चला, नियती इतकीही निष्ठूर नाही, असं वाटतं. चला, एक दिवस आपल्याही बाबतीत असं काही होईल, अशी आशा वाटते.

या साध्या, प्रामाणिक, कष्टाळू पण नशीबाचं माप थोडं कमी पडलेल्या कोट्यवधींचे आशीर्वाद आणि शुभेच्छा अमोलच्या पाठीशी आहेत, म्हणून महिला वर्ल्ड कप जिंकून चार दिवस झाले, तरी अमोल मुजुमदार आजही ट्रेंडिंग आहे.

#womensworldcup #amolmujumdar